Overdenking

“Zes dagen lang kunt u werken en al uw arbeid verrichten, maar de zevende dag is de sabbat, die gewijd is aan de HEER, uw God; dan mag u niet werken” (Exodus 20:9.10) 

“De sabbat is er voor de mens, en niet de mens voor de sabbat” (Marcus 2:27) 

Over de rustdag is veel te zeggen. De zondag, de sabbat… theologische vragen zijn er te over: is onze zondag de vervanging van de Joodse sabbat? Waarom vieren wij onze rustdag eigenlijk niet op zaterdag? In hoeverre gelden de oudtestamentische regels over de rustdag ook voor ons? 

Dat laatste brengt meteen bij praktische vragen over de invulling van de rustdag. Wat doe je wel, en wat niet, en waarom? Vooral oudere gemeenteleden zullen zich wellicht regels van vroeger nog herinneren. Hoe dat hier is weet ik niet, maar in mijn vorige gemeente kwam ik ze wel tegen: mensen die niet mochten fietsen op zondag van hun ouders, of die in plaats van buiten te spelen een boek moesten lezen – terwijl ze niet van lezen hielden… Is de rustdag een dag van verboden? Een dag waarop dingen niet mogen? Ik denk dat we dan de kern van de zaak missen. Wij leven als nieuwtestamentische christenen so wie so niet onder de wet, maar onder de genade. Maar ook in de tijd van het oude testament waren Gods geboden bedoeld als geschenken. Als heilzame hulpmiddelen om het goede leven te leiden.  

Rond onze verhuizing naar Beekbergen heb ik zelf de heilzaamheid van de rustdag sterk mogen ervaren. Met een heel huis vol dozen, met lampen die moeten worden opgehangen, met allerlei werk dat je aangrijnst voelde ik persoonlijk de neiging om door te gaan tot het af was. Maar het vermoeide wel. En toen kwam de zondag. Bewust zei ik tegen mezelf: op deze dag doe ik niets aan het huis, ik pak zelfs geen doos uit. Wat was dat goed, voor mij en voor ons hele gezin. Wat is de rustdag een geschenk! Als ik niet gelovig was geweest, was ik gegarandeerd druk gaan klussen en uitpakken. Dan was het huis ietsje eerder aan kant geweest. Maar ik zou al moe zijn geweest, voor ik echt aan het werk in Beekbergen begon…  

Jezus Zelf vat de diepste bedoeling van de rustdag samen met de woorden ‘de sabbat is er voor de mens’ – wij hebben op zijn tijd rust nodig. Onze goede God geeft ons door zijn gebod de vrijheid om die rust te nemen. Dat is waar het om gaat! Uit onszelf durven we vaak niet niks te doen, of we denken er niet aan. Bij het gebod over de sabbat wordt niet eens gesproken over naar de kerk gaan, of naar de tempel of de synagoge. Het gaat er ook niet over of je een ander voor je mag laten werken door een ijsje te kopen op zondag – al zou ik die ander ook zijn rust gunnen. Het gaat al helemaal niet over niet fietsen of buitenspelen op zondag, ‘de mens is er niet voor de sabbat’. Dit goede gebod gaat simpelweg over ‘niet werken’.  

Hoe heilzaam is het om je daaraan te houden! Juist in onze krachtige westerse maatschappij hebben we sterk de neiging om almaar door te rennen. Om God en onszelf te vergeten, en de anderen om je heen. Maar nu zegt God: stop! Neem rust, één dag op zeven. Neem tijd voor Mij, neem tijd voor jezelf, neem tijd voor anderen. Zodat je vanuit de rust weer de nieuwe week kunt ingaan. Een calculerend mens zou misschien zeggen: dat is dan een productiviteitsverlies van 16,7% per week. Maar zo is het niet! Een mens is geen robot die steeds maar door kan gaan. Juist wie een dag per week echt rust, brengt op de overige zes dagen méér tot stand. Maar daar gaat het niet om uiteindelijk. Veel belangrijker is dat je zo tijd krijgt voor God – elke zondag staat de kerk open! Tijd voor anderen ook, en voor jezelf. Neem dan dit geschenk dankbaar aan, en houd rust op de rustdag. Het zal je goed doen, want Gods geboden zijn geschenken! 

Ds. Adriaan Molenaar