Overdenking

‘Je mag een geitenbokje niet koken in de melk van zijn moeder’ (Exodus 23:19)

Hierboven staat een voorschrift uit de Thora. Wellicht is het een verbod op een bepaalde heidense gewoonte, dat is niet helemaal duidelijk. ‘Nou ja, het zal wel’, denk je wellicht, je was toch niet van plan ooit zoiets te doen.

in het Joodse leven speelt deze regel uit de Thora echter een grote rol. De reikwijdte ervan is namelijk een enorm uitgebreid. Niet alleen mag je een bokje niet koken in de melk van zijn moeder, maar er is een absoluut verbod uit afgeleid op het nuttigen van vlees samen met melk. Geen cordon bleu of cheeseburger dus als je Joods bent! Maar een echte orthodoxe Jood gaat nog veel verder. In de keuken van orthodoxe Joden worden aparte pannen en apart keukengerei gebruikt voor bereidingen met vlees en bereidingen met melk. Er moeten liefst twee aanrechten zijn zelfs! Na het eten van iets met vlees moet je bovendien een uur wachten voor je iets eet waar melk in zit, of andersom.

Dit alles komt ons misschien erg overdreven over. Is dat nu waar geloof over gaat? En het staat nog niet eens zo in het Bijbel! Zulke kritiek bevat waarheid, ook Jezus was heel kritisch op een geloof dat uit zelfbedachte regels bestaat. En toch… toch zit er ook voor ons iets leerzaams in.

Eerst een ander voorbeeld. Vroeger was het onder behoudende christenen heel gebruikelijk om op zondag soep met brood te eten – soep die op zaterdagavond al was bereid. Waarom? Dan hoefde er op zondag niet gekookt te worden! De zondag is immers de rustdag. Ook dit kan overdreven overkomen – is koken ook al werken? En is de sabbat gelijk aan de zondag?

En toch… er zit voor ons iets leerzaams in. Want wat gebeurt er in beide gevallen? Er is, zoals de rabbijnen dat noemen, een ‘omheining om de Thora’ gezet. Om zeker te zijn dat je Gods gebod niet overtreedt, neem je voorzorgsmaatregelen. Als je nooit vlees en melk tegelijk eet, is het onmogelijk om het gebod te breken dat hierboven staan! En zo is het ook bij de zondagse soep. Je kunt gaan discussiëren of koken nu een vorm van werken is, maar je kunt het ook gewoon voor de zekerheid niet doen. En trouwens, ik denk dat de huisvrouwen toen een dag echt vrij ook wel prettig vonden…

Wat is dan het leerzame? Wel, dat er het voornemen achter zit om zo goed mogelijk te leven zoals God het vraagt! Dat is het verlangen achter allerlei Joodse regels die niet letterlijk in de Bijbel staan. Dát is iets waar wij van kunnen leren. Hoe is dat bij ons? Is het je diepste wens om God blij te maken met hoe je leeft? En mag dat ook iets kosten, ben je bereid er moeite voor te doen of er iets voor op te geven? Als dat zo is, dan ga je liever niet ‘op het randje lopen’. Dan maar liever iets voorzichtiger! En waarom? Omdat je voor de Heer wilt leven!

Heel concreet: als je je afvraagt of een bepaald TV-programma wel OK is, dat je het dan gewoon niet kijkt uit voorzorg, in plaats van dat je er achteraf spijt van hebt. Dat je je niet afvraagt hoeveel kilometer te hard bij God nog door de beugel kan, maar dat je je altijd houdt aan de maximumsnelheid. En ga zo maar door. Dit is natuurlijk toe te passen op van alles: op hoeveel je weggeeft, op hoe je de rustdag invult…

Durven we onszelf in te perken? Het klinkt in onze tijd van zelf-ontplooiing bijna als een vloek. Maar het kan echt helpen om met en voor de Heer te leven. Niet ‘zoveel mogelijk doen wat je wilt’ is het doel van je leven, maar Hem behagen! Durf maar aan de veilige kant te zitten. Juist uit liefde voor Hem!

ds. Adriaan Molenaar